Gebelikte uygulanan boğmaca aşısı, bebekleri doğumdan sonra karşılaşabilecekleri önemli enfeksiyonlara karşı korumak gayesiyle artık rutin bağışıklama programına dahil edildi. Bu yaklaşım sayesinde, bebeklerin bağışıklık sistemi şimdi gelişmemişken maruz kalabilecekleri boğmaca üzere ömrü tehdit edebilecek teneffüs yolu enfeksiyonlarına karşı erken müdafaa sağlanması hedefleniyor. Pekala boğmaca neden bu kadar tehlikeli? Aşı gebeliğin hangi periyodunda yapılmalı, kimlere uygulanıyor? Tüm bu soruları Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Manolya Kara ve Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Zeynep Utkan Korun yanıtladı…
Boğmaca, tıbbi ismiyle pertussis, teneffüs yollarını etkileyen, son derece bulaşıcı ve bilhassa bebeklerde ömür kaybına varabilen sonuçlar doğurabilen bakteriyel bir hastalık. Dünya genelinde yıllık 20-40 milyon civarı boğmaca hadisesi olduğunun varsayım edildiğine dikkat çeken Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Manolya Kara, “Maalesef her yıl yaklaşık 300.000 kişi (çoğu çocuk) boğmaca sebebiyle hayatını kaybetmektedir.” dedi.
YENİDOĞANLARDA HAYATİ RİSK OLUŞTURABİLİYOR!
En büyük riskin bağışıklık sistemi şimdi gelişmemiş ve aşı serilerini tamamlamamış yeni doğanlarda olduğunu hatırlatan Doç. Dr. Kara, “Boğmaca, özellikle bir yaş altı bebeklerde nefes durmasına, beyin içi kanamaya, nöbetlere ve hatta hayat kaybına yol açabilecek kadar ağır seyredebiliyor” diyerek hastalığın ciddiyetine dikkat çekti.
“İLK HAFTALARDA SOĞUK ALGINLIĞI İLE KARIŞTIRILABİLİYOR”
Hastalığın üç evrede ilerlediğini belirten ve bilhassa birinci haftalarda soğuk algınlığıyla karıştırıldığını, bu devirde bulaşıcılığın da en yüksek düzeyde olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Kara, sözlerine şöyle devam etti: “Hastalık ekseriyetle 3 evrede seyreder ve belirtiler vakitle şiddetlenir. Hastalığın başlangıcındaki “kataral evre” yaklaşık 1-2 hafta sürmekte olup, bu evrede hastaları kolay bir soğuk algınlığından ayırt etmek mümkün değildir. Hafif ateş, burun akıntısı, hafif öksürük, halsizlik, gözlerde sulanma üzere “nezle” gibisi bulgular gözlenir. Bu devir, bulaşıcılığın en yüksek olduğu evredir.
Hastalığın 2.evresinde (paroksizmal evre; 2-6 hafta) klinik bulgular barizleşir. Çocuklarda morarmanın eşlik ettiği peşpeşe öksürük, derin bir iç çekme halinde nefes alma ve gerisinden birçok vakit kusma gözlenir. Bu evrede öksürükler o kadar şiddetli olabilir ki, bu sırada hastada beyin içi kanama, kaburgalarda çatlaklar ve nöbet geçirme üzere şiddetli komplikasyonlar gözlenebilir.
Sonraki evrede (iyileşme evresi) öksürük nöbetleri azalır ancak haftalarca sürebilir. Genel durum düzelir. Lakin, bu periyotta diğer bir teneffüs yolu enfeksiyonu öksürüğü yine alevlendirebilir.”
BOĞMACA BEBEKLERDE ÇOK ÖNEMLİ SEYREDİYOR!
Doç. Dr. Kara, “Boğmaca, yoğun ve denetim edilemeyen öksürük nöbetlerine neden olur. Bu nöbetler teneffüs zahmetine, kusmaya, bayılmaya ve hatta kaburga kırıklarına yol açabilir. Bebeklerde nefes durmasına (apne) ve önemli akciğer enfeksiyonlarına neden olabilir. Bu tablo nedeniyle hastalık çok önemli seyreder.” Dedi.
“KOLAYCA YAYILIR, TOPLUM SIHHATİ İÇİN DE RİSK OLUŞTURUR”
Doç. Dr. Manolya Kara’nın verdiği bilgiye nazaran, boğmaca, öksürük ve hapşırıkla çok kolay yayılabiliyor ve kalabalık yerlerde süratle bulaşabiliyor. Bilhassa ergenler ve genç erişkinlerin hastalığı hafif bulgularla geçirebileceğinden, etrafa çarçabuk bulaştırabileceğine işaret eden Doç. Dr. Kara, “Bunun yanında yaşlılar, bağışıklık sistemi zayıf bireyler ve gebe bayanlar için de risklidir. Toplum bağışıklığı (sürü bağışıklığı) sağlanamazsa salgınlar artabilir. Aşıyla önlenebilir bir hastalık olmasına karşın, bağışıklığın vakitle azalması ve aşılanma oranlarının düşmesi nedeniyle periyot devir salgınlar görülebilir. Aşılanmamış şahıslar toplumda hastalığın yayılmasına katkıda bulunabilir. Bu nedenle boğmaca önlenmesi gereken, önemli ve toplum sıhhati açısından değerli bir hastalıktır.” Diye konuştu.
“BEBEKLERİ MÜDAFAANIN EN TESİRLİ YOLU: ANNENİN AŞILANMASI”
Bu tablonun önüne geçmek ve toplumsal korunmaya takviye olmak gayesiyle atılan bu adımı kıymetlendiren Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Bayan Hastalıkları, Doğum Uzmanı Dr. Zeynep Ece Utkan Korun, kelamlarına şöyle devam etti: “Boğmaca aşısı çocuklara 2. aydan itibaren yapılmaya başlanıyor. Ancak bu müddet zarfında bebek büsbütün savunmasız durumda kalıyor. Bunun yanında anne adaylarının bağışıklığı, bebeğe doğumdan evvel antikor geçişi ile muhafaza sağlanabiliyor. Şayet anne gebelikte Tdap aşısı olursa, bedeninde oluşan antikorlar plasenta yoluyla bebeğe geçer ve onu doğumdan sonraki birinci aylarda korur. Bu muhafaza hayati değer taşır. Bu nedenle her gebelikte Tdap aşısı yapılması önerilmektedir.”
AŞI NE VAKİT VE KİMLERE YAPILACAK?
Yeni uygulama kapsamında boğmaca aşısının gebeliğin 18 ile 36. haftaları ortasında, tercihen 20. haftadan sonra yapılacağı bilgisini veren Uzman Dr. Utkan Korun şunları ekledi: “Daha evvelki gebeliğinde bu aşıyı olmuş bir bayan, yeni gebeliğinde tekrar yaptırmalı. Zira bağışıklık vakitle azalacağı için aşı her gebelikte tekrarlanmalıdır.”
Boğmaca aşısı uygulamasının ABD, İngiltere, Kanada ve birçok Avrupa ülkesinde uzun müddettir devam ettiğini hatırlatan Uzm. Dr. Korun, en çok merak edilen mevzulardan biri olan aşının güvenilirliği konusunda şu bilgileri aktardı: “Bu aşı inaktif, yani meyyit aşıdır. Canlı mikrop içermez. Münasebetiyle gebelikte uygulanması inançlıdır. Yan tesirleri çoklukla hafiftir; enjeksiyon yerinde ağrı, hafif ateş ya da halsizlik üzere süreksiz durumlar görülebilir.”
ANNE ADAYLARINA DAVET: AŞINIZI GECİKTİRMEYİN
“Unutmayın, sizin bağışıklığınız, bebeğinizin birinci savunmasıdır” diyerek tüm anne adaylarını bu hususta şuurlu davranmaya davet eden Dr. Zeynep Ece Utkan Korun, kelamlarını şöyle tamamladı: “Gebeliğinizin ikinci trimesterine girdiğinizde, takiplerinizi yapan doktorunuzla kesinlikle bu mevzuyu görüşün. Aşıyı Aile Sıhhati Merkezinizde yahut hastanenizde fiyatsız olarak yaptırabilirsiniz.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
